Министерство культуры Республики Бурятия
БУ СБДЭЗ «БУРЯАДАЙ ГҮРЭНЭЙ Х. НАМСАРАЕВАЙ НЭРЭМЖЭТЭ АКАДЕМИЧЕСКЭ ДРАМЫН ТЕАТР»
Режим работы кассы
с 10:00 до 18:30,
перерыв с 14:30 до 15:00,
без выходных
8 (3012) 222-537
Республика Бурятия
г.Улан-Удэ, ул.Куйбышева, 38
Буряад театрай “Ехэ нүүдэл тоглолтонууд” Хальмаг Уласта
16
октября
Буряад театрай “Ехэ нүүдэл тоглолтонууд” Хальмаг Уласта

Табадахи жэлээ манай гүрэнэй соёл уралигай дэбисхэр дээрэ «Ехэ нүүдэл тоглолтонууд» гэһэн тусхай федеральна программа бэелүүлэгдэжэ байнхай. Тус программын гаршаг доро манай гүрэнэй театрнууд хаа хаанагүй гүрэн дотороо нүүдэл тоглолтонүүдоор аяншалжа, үргэн олониитын харагшадта зүжэгүүдээ харуулха, дурадхаха арга боломжотой болоо.  Театрнууд бэе бэедээ андалдан айлшалдаг һайхан заншалтай болоһониинь, ехэл дэмбэрэлтэй үйлэ хэрэг гээшэ.

    Хуса Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай Гүрэнэй драмын театр Баатр Басанговой нэрэмжэтэ Хальмаг Уласай үндэһэтэнэй драмын театртай нүүдэл тоглолтонуудаараа андалдаха тухай хэлсээ баталжа,  2018 оной апрель һарада хальмаг зүжэгшэд Буряад Уластамнай айлшаар бууһан байгаа гэжэ уншагшадтаа һануулалтай. Гурбан үдэрэй туршада Буряад драмын театрай тайзан дээрэ гурбан эгээл гоё зүжэгүүдээ буряад харагшадай һонорто дэлгэн харуулаад ошоһон байна.

   Харин, Буряад театр мүнөө октябриин 11-һээ 13 болотор Хальмаг Уласта нүүдэл тоглолтоор ябаад бусаба.

     Тайзан шэмэглэдэг реквизит, зүжэгшэдэй үмдэхэ хубсаһа хунар гэхэ мэтэ зүжэгтэ хэрэгтэй бүхы бодото хэрэгсэлнүүд ашаанай машина – фуроор  булта  эльгээгдэһэн байна. Хамта дээрээ 5 тонна 300 кг болохо ашаан Элһэтэ хото болотор ошоо.

     Энэ нүүдэл тоглолто хадаа Буряад театрай Хальмаг орондо гурбадахи  аяншалгань болобо. Энээнһээ урид 1969 ба 1983 онуудта буряад зүжэгшэнэр  Хальмагаар ябаһан түүхэтэй. 1969 ондо Москва хотодо Горькиин нэрэмжэтэ МХАТ –ай тайзан дээрэ 7 зүжэгээ харуулаад, бусалган дээрээ Хальмаг орондо нүүдэл тоглолтонуудаа үргэлжэлүүлһэн байна. Москва хотодо зүжэгүүдээ харуулһанай дүнгөөр театрнай дээдэ гарай театрнуудай тоодо ороһон намтартай гэжэ тэмдэглэмээр. Һара хахад сагай туршада ганса ниислэл хото болохо Элһэтэдэ бэшэ, харин Хальмаг Уласай 69 тайзан дээрэ зүжэгүүдээ табижа, түрэл болохо  хальмаг арадайнгаа харагшадые баясуулһан байна. Һүүлээрнь,  1983 оной июль һарада Ленинград хотодо үнгэргэгдэһэн нүүдэл тоглолтонуудаа Хальмаг уласта баһал үргэлжэлүүлээ. Тиихэдэ репертуар соо найман зүжэгүүд тоологдоо һэн бэзэ.

  Аяар гушан табан жэлэй хугасаа соо хальмаг харагшад буряад арадай зүжэгүүдые хараагүй, үзөөгүй байгаа. Октябриин 8 –ай үдэр манай Буряад театрай труппа Хальмаг орон руу зүг шэглэн мордожо, Москва, Волгоград хотонуудаар дамжажа, бамба сэсэгээр бүрхөөгдэдэг, үргэн талата Хальмаг Улас хүрэжэ, халуун угталгада хүртөө. Угтааша тала хадаа манай зүжэгшэдэй сүлөө сагтань һамааруулха, сэнгүүлхэ тусхай программа бэлдэһэн байгаа. Тэрэнэй ёһоор буддын шажантанай Гол Хурул, Хальмаг Уласай музейнуудээр экскурси хэжэ, Элһэтэ хотын дурасхаалта, сууда гараһан газарнуудаар ябажа хараа.  

 

  Хальмаг харагшын анхаралда Буряад театр хадаа 3 удха байгуулгаараа, жанрараа тад ондоо зүжэгөө дурадхаа. Эдэ гэбэл – баруун буряадуудай түүхын хуудаһан дээрэ үндэһэлэн найруулһан драма “Бэлшэрэй түүхэ” (“Полёт. Бильчирская история”), мэдээжэ ород драматург Ярослава  Пулиновичай “Земля Эльзы” гэһэн пьесээр табигдаһан мүнөө үеын “Оройтоһон дуранай охин” гэжэ мелодрама, бүхэдэлхэйн классика болохо Уильям Шекспирэй “Ромео ба Джульетта” зүжэгүүд болоно. Эдэ гурбые хальмаг харагшад сэдьхэлээрээ тон һайшаан, уяран, хүхин абаа. Зүжэг бүхэнэй удаа удаан альга ташалгаараа зүжэгшэдые тайзан дээрэһээ табингүй, “браво” гэжэ хашхаралдажа, баяр баясхаланаа мэдүүлэн байгаа. Энэ һайшаалнуудаа хэлээ, бэшээ, һанамжаяа сүүлжэйн хуудаһанууд дээрэ толилоо.

 

 Хальмаг орондо ажаһуудаг үнинэй һураг дуулаһан буряадууд олоороо сугларжа, халуунаар түрэл арадайнгаа зүжэгшэдые угтан абаа. Зүжэгэй һүүлээр гримерконууд соонь алим жэмэс, фруктнуудтэй табагуудые табижа хүндэлөө.

 Театраа түлөөлэгшэ труппа - зүжэгшэд ба техническэ шэглэлэй ажалшад - хамта дээрээ 50 гаран хүнһөө бүридөө. Тус труппын бүридэлдэ театрай бүхы үеын зүжэгшэд ороо. Үнинэй харалсаа, уулзаагүй хоер театрай аха захатан золгожо, баярай ошоор сасаран, ехэл эльгэ дүүрэнүүд харилсаа.  

  Иимэ нүүдэл тоглотонууд хадаа богонихон зуурай саг соошье һаань, театрай ажалшадта ондоо театрай байдалтай, ажалшадтайнь танилсаха, тэдэнтэй дүй дүршэлөө хубаалдаха, мэдэсэеэ үргэдхэхэ, ондоо тайзан дээрэ гаража ажаллаха дадал шадабариияа хүгжөөхэ арга боломжо асарна гээшэ.

  Театрай харагшадта, энэ соёл уралигта дуратайшуулда шэнэ зүжэгүүдые үзэхэ, хараха, шэнэ зүжэгшэдтэй танилсаха, уулзаха арга баһал бэлэглэнэ гээшэ.

 Иимэ һайхан тус хэмжээ ябуулга хадаа “Ехэ нүүдэл тоглолтонууд” гэһэн федеральна программын аша туһаар бүтэжэ, хоёр түрэл арадуудай хани барисаанай, эб найрамдалай  хүгжэлтэдэ ехэ эршэ хүсэл үзүүлжэ, удха түгэлдэр, эрхим хэмжээ ябуулга болоо гээшэ!